کتک کاری کودکان؟! ۹ راه مقابله با دست بزن داشتن کودک…

با رشد کودک و پرورش قدرت تکلم و راه رفتن، روش بروز هیجانات و مشکلات نیز گسترده‌‌تر می‌شود و ممکن است این ابراز از طریق روش‌های نادرستی مثل مخالفت ‌‌کردن، تخریب، انجام کارهای منفی، کتک ‌کاری کودکان و…… صورت بگیرد. پیشنهاد می شود مقاله اختصاصی ما در خصوص ” روانشناسی کودک ” را مطالعه نمایید.

کودکان در مراحل رشد و کشف هستند و یکسره سعی در امتحان کردن و کشف حقیقت دارند و همینطور دارای قدرت منطق نوپا هستند بنابراین کارهای مختلف را انجام می‌دهند تا نتایج آن ‌را ببینند با این حال والدین باید مراقب عملکرد کودک خود باشند و اجازه‌‌ی هرکاری را ندهند چرا که اگر در کودکی پیشگیری نکنید در بزرگسالی علاوه بر عدم کنترل، آنان به افرادی زورگو، خودخواه و پرخاشگر تبدیل می ‌شوند چرا که این کار به ‌عنوان راه ‌حل مشکلات و رسیدن به خواسته‌ هایشان در ذهنشان شکل گرفته است

در این مقاله درمورد کتک کاری کودکان، راه‌ های مقابله و برخورد با دست بزن داشتن کودک صحبت می کنیم.

کتک‌ کاری در بین کودکان از مشکلات شایع است، والدین درهنگام مواجهه با اینگونه رفتارها اغلب با کودک خود بد رفتار می‌کنند و اورا تنبیه می‌کنند لازم به ذکر است که تنبیه درشرایطی باعث تربیت می‌شود اما شرایط باید سنجیده شود به‌ طور مثال تنبیه کردن در اینگونه شرایط نه تنها نتیجه مثبتی نمی‌دهد بلکه باعث تقویت حس پرخاشگری کودکان نیز می‌شود، بهترین عملکرد علت یابی است، والدین باید ریشه‌یابی کنند و جویای علل اینگونه رفتارها درکودک خود شوند تا بتوانند راهکارهای مناسب تربیتی را اعمال کنند. در ادامه به بررسی برخی علل شایع کتک‌ کاری دربین کودکان خواهیم پرداخت. پیشنهاد می شود در مورد عصبانیت کودکان و راههای مقابله با عصبانیت کودکان بخوانید.

به کدام دلیل کودک کتک کاری می کند؟

عصبانیت

کودک نوپا است و هنوز نمی‌‌داند با موانع جهان اطراف خود چگونه مواجه شود و مقابله کند بنابراین از این ناکامی و ناتوانی در کنترل اتفاقات با وجود احساسات قوی، عصبانی و ناامید می‌شود و گاهی تنها وسیله برای خالی ‌کردن خشم خود را کتک زدن دیگران می‌بیند درحقیقت کتک زدن خود نشانه ‌ی ناتوانی درکنترل، حل و مهار مشکلات است.

جلب توجه منفی

اگر نیاز کودک به توجه دیگران ارضا نشود و یا توجهات برایش کافی نباشد ممکن است با کتک ‌زدن که اورا درمرکز توجه قرار می ‌دهد، حتی توجه منفی دیگران را نیز ترجیح دهد.

برونی ‌سازی هیجانات

برون ریزی یک نوع مکانیسم دفاعی در برابر مشکلات است، به این معنی که از کنش های فیزیکی به‌ جای کنار آمدن مستقیم با چالش‌ ها و صحبت کردن درباره ‌ی احساسات خود استفاده می‌ کند

عدم وجود الگوی مناسب

مشاهده ‌ی تنبیه بدنی توسط والدین خود یک آموزش اشتباه و پرورش کتک ‌کاری است

اختلال بیش فعالی

اختلالاتی از قبیل بیش فعالی در کودکان، اختلال سلوک، نافرمانی مقابله ‌ای اختلالاتی درخصوص کودک و نوجوان هستند که به این دست مسائل مربوط ‌اند و اگر ریشه ‌ی ژنتیکی آن وجود داشته باشد احتمال این می ‌رود که با به ارث بردن، کودک از همان ابتدا ناسازگار باشد لازم به ذکر است که شرایط خانوادگی نیز بسیار مؤثر است.

برخورد با کودکی که دست بزن دارد

کمک به شناخت و بروز احساسات

زمانی که کودک از راه کنش ‌های فیزیکی سعی دربیان احساسات خود دارد یعنی در ابراز به صورت کلامی ضعیف است یا مشکل دارد
والدین باید با برقراری رابطه ‌ی صمیمی و صحبت کردن زیاد با کودک، بیان احساسات خودشان به کودک و نشان دادن اینکه آنان را درک میکنند، ایجاد فضایی امن با داشتن عکس العمل مناسب به او ابراز کردن را آموزش دهند، اورا تشویق کنند که درباره‌ی علت عصبانیتش توضیح دهد و از افکارش بگوید درحقیقت موقعیت مناسب و امنی را برای ابراز فراهم کنند.

آموزش مدیریت هیجان

به کودکان راهکارهای دیگری از قبیل ترک کردن موقعیت تنش ‌زا،نفس عمیق کشیدن و به موارد مثبت فکر کردن، صحبت کردن، افزایش صمیمت در رابطه، فکرکردن به تبعات بعدش، خراب‌ شدن رابطه‌ ی دوستی و… در جهت مدیریت هیجانات خود پیشنهاد دهید. درادامه دراین باره بیشتر توضیح داده شده است.

اجابت نکردن خواسته

اگر کودک شما از راه ‌های غلط سعی در رسیدن به خواسته‌ هایش داشت، خواسته ‌ی اورا اجرا نکنید و به او اشتباه بودن کارش را توضیح دهید و راه‌ حل نیز پیشنهاد دهید و اگر از راه‌حل پیروی کرد و کار درست را انجام داد آنگاه به‌ عنوان پاداش بلافاصله درخواست اورا اجرا کنید.

راه مقابله با دست بزن داشتن کودک

۱) درصورت مشاهده ‌ی کتک ‌کاری بلافاصله به کار او پایان دهید.

با آرامش، صحبت و توضیح کودک را آرام کنید و به او وعده دهید که درهنگام تنهایی به خواسته‌ هایش رسیدگی خواهید کرد و دراین جلسات خصوصی سعی ‌کنید نتایج مثبت و قابل قبولی هم برای شما هم کودک به ‌وجود آید.

۲) توضیح درباره‌ی عمل کتک ‌زدن را نپذیرید

توضیحات و توجیهات کودک درقبال کتک ‌زدنش را قبول نکنید و به او بفهمانید زدن در هر شرایطی کار اشتباهی است و درقبال زدن راهکارهای دیگری برای حل مشکل بین دو کودک پیشنهاد کنید.

۳) آموزش ارتباط کلامی

به کودک یاد بدهید که در اینجور مواقع احساسات خودرا مستقیما مانند افراد بالغ بیان کند، از کلمات استفاده کند و اعلام کند که عصبانی است.

۴) به کودکان خود به‌ اندازه توجه کنید

۵) احساساتش را تصدیق کنید

با درک، بیان و تصدیق احساسات کودک او را در ابراز و فهماندن احساساتش به دیگران یاری کردید و نیاز زدن را از بین بردید و به او آموزش دادید که از روش ‌های دیگری استفاده کند به ‌طور مثال بگویید می ‌دانم از اینکه اجازه‌ ی دیدن کارتون را ندادم عصبانی هستی اما به این علل اجازه ‌ی اینکار را نداری.

۶) ازمتقابل بودن رفتار کودک آگاه باشید

رفتار کودک به رفتار و احساسات دیگران ارتباط دارد بنابراین از بروز رفتارهای عصبانی کننده خودداری کنید و همینطور این تأثیر را به کودک نشان دهید و مثلا از احساسات دوستش که او را زده حرف بزنید یا از رابطه‌ ی دوستی که با زدن خراب می ‌شود. تبعات بد احتمالی را به او بگویید.

۷) کودک را مجبور به اشتراک گذاری نکنید

آموزش دهید که شریک‌ شدن چه کار خوبی است و از نتایج مثبت ‌اش برای کودک حرف بزنید اما اورا مجبور به شریک‌ شدن نکنید چرا که گاهی کودک به دلایلی علاقه به اینکار ندارد و اجبار باعث پرخاشگری و ایجاد حس نفرت کودک نسبت به دوستش می ‌شود.

۸) مهارت حل مشکلات را به او آموزش دهید

با نشان دادن کارهای خود در قبال یک دوست مهارت برخورد با مشکلات احتمالی بین دوستان را به او آموزش دهید یا حتی نمایش ساختگی ترتیب دهید و رفتارهای درست را در شرایطی که ترتیب دادید نشان دهید، به او بگویید اگر به مشکلی برخورد و هیچ راه‌ حلی به ذهنش نرسید از یک بزرگتر کمک بگیرد.

ممکن است این جمله را از مادران زیاد شنیده باشید ” پسرم منو کتک می ‌زنه” یا “پسرم همه رو می ‌زنه”
برخی مادران با این مشکل مواجه هستند.

ضربه خوردن توسط کودک می‌تواند ناامید کننده، شرم آور و خشمگین کننده باشد. برای بعضی از والدین، ​​احساس شرم و ناامیدی به وجود می‌آورد. بسیاری از والدین نگرانند که پرخاشگری فرزندشان نسبت به آنها نشانه این است که آنها به عنوان والدین به نوعی شکست خورده اند. اما اکثر بچه ها زمانی به والدین خود یا دیگری ضربه می زنند. نحوه پاسخگویی به ضربه کودک شما نکته مهم است

دلایل برخورد کودکان با والدین

عوامل گوناگونی در بروز پرخاشگری و کتک ‌کاری درکودکان به‌ خصوص پسربچه‌ ها نقش دارد که خانواده نقش مهمی چه در یادگیری و تقویت آن و چه در جلوگیری از آن‌ دارد. کودکان از دو سالگی متوجه این می‌ شوند که عمل های آنان عکس العمل ‌های والدینشان را به‌ همراه دارد،

گاهی اوقات آنها به دلیل اینکه مهارت مدیریت احساسات و بیان آنها را به روشی قابل قبول از نظر اجتماعی ندارند، ضربه می‌زنند. آنها ممکن است فاقد زبان یا کنترل تکانه‌ای برای کنار آمدن با احساسات خود باشند. آنها بدون فکر کردن در مورد عواقب یا راه های دیگر تأمین نیازهایشان ضربه می زنند.

از زدن می توان به عنوان ابزاری برای دستکاری نیز استفاده کرد. گاهی اوقات بچه ها برای رسیدن به مسیر خود ضربه می‌زنند. کودکی که مادرش نه می‌گوید شاید امیدوار باشد که پرخاشگری او نظرش را تغییر دهد.

وقتی فرزندتان با شما برخورد کرد چه کاری باید انجام دهید

حال بستگی به والدین دارد که با پاسخ های درست، تربیت درستی را رقم بزنند. نحوه پاسخ شما به ضربه زدن در احتمال برخورد مجدد کودک با شما تأثیر خواهد گذاشت. درادامه به بررسی چگونگی رفتار با پسری که مادرش را کتک میزند یا کتک ‌کاری را به عنوان روش حل مشکلات پیش گرفته است می ‌پردازیم: در زیر چند استراتژی انضباطی آورده شده است که می توانید برای محافظت از خود و آنها در برابر آسیب، ضمن آموزش روش‌های بهتر برای کنترل احساسات و مدیریت رفتارشان، از آنها صدمه بزنید.

قوانین را تعیین کنید

قوانین خانگی ایجاد کنید که احترام را رعایت کند به صراحت بگویید که ضربه زدن، لگد زدن، گاز گرفتن یا اعمال پرخاشگری بدنی در خانه شما مجاز نیست.

در صورت امکان قوانین خود را به صورت مثبت تنظیم کنید. به جای گفتن: “ضربه نزن” ، بگو: “از لمس های محترمانه استفاده کن”. با کودک خود در مورد این قوانین صحبت کنید تا اطمینان حاصل شود که آنها عواقب قانون شکنی را  درک می‌کنند.

برای اجرای قوانین از پیامدها استفاده کنید

اگر فرزند شما این قوانین را می‌داند اما به ضرب و شتم خود ادامه می‌دهد، از برخی عواقب زیر برای جلوگیری از ضربه مجدد استفاده کنید.

• تایم اوت یا زمان استراحت: برای بعضی از کودکان، تایم اوت یا تایم استراحت می‌تواند موثرترین راه برای جلوگیری از ضربه مجدد آنها باشد. وقت استراحت یا وقت گذاشتن به کودکان می‌آموزد که چگونه خود را آرام کنند و این کار آنها را از محیط دور می‌کند. مهم است که به آنها بیاموزید چگونه در این زمان آرامش خود را تنظیم کنند.
• از دست دادن امتیاز : بچه های دیگر ممکن است عواقب اضافی داشته باشند. سلب امتیازات می‌تواند یک استراتژی انظباطی مؤثر باشد. بسته به سن کودک، دسترسی کودک خود را به وسایل الکترونیکی یا برخی از اسباب بازی ها به مدت ۲۴ ساعت یا کمتر محدود کنید. هرچه کودک کوچکتر باشد ، به زمان کمتری برای دور شدن از یک شی نیاز دارد.
• جبران خسارت : کاری کنید که فرزندتان کارهای اضافی دیگری را برای شما انجام دهد یا از او بخواهید به عنوان راهی برای جبران خسارت برای شما نقاشی کند.

تقویت رفتارهای خوب با عواقب مثبت می‌تواند کودک شما را ترغیب نزدن کند. به عنوان مثال، به فرزندتان به دلیل استفاده از “لمس های ملایم” پاداش دهید. روز را به چندین دوره زمانی تقسیم کنید که بتواند نشانه‌هایی برای رفتارهای خوب به دست آورد.

همچنین می توانید کودک خود را هنگامی که از لمس آرام استفاده می کند ، ستایش کنید. وقتی آنها شما را در آغوش گرفتند، یک نکته را بیان کنید و بگویید چقدر لمس های خوب مثل آغوش را دوست دارید. همچنین، وقتی آن‌ها به حرف‌های شما گوش می‌دهند و دیگر ضربه نمی‌زنند، آنها را تحسین کنید.

رفتار مناسب را آموزش دهید

کافی نیست که به سادگی به بچه ها بگویید ، “ضربه نزن”. همچنین مهارت‌های کنترل خشم را به کودک خود بیاموزید. کودک خود را تشویق کنید که وقتی احساس عصبانیت می‌کند کتاب بخواند  نقاشی بکشد، نفس عمیق بکشد یا به اتاق‌اش برود.

به کودک خود در مورد احساساتی مانند غم و اندوه و ناامیدی بیاموزید. درباره اهمیت مقابله با این احساسات به روش های مناسب بحث کنید و به کودک کمک کنید تا استراتژی هایی را که به او کمک می کند با خیال راحت با احساسات خود کنار بیاید کشف کند.

از تنبیه بدنی بپرهیزید

اگر از کتک زدن به عنوان مجازات استفاده می‌کنید، کودک شما گیج خواهد شد که چرا مجاز به زدن هستید ولی او نه. به جای آموزش خویشتنداری ، کتک زدن می‌تواند پرخاشگری کودک شما را افزایش دهد.

کودکان بیش از آنچه می شنوند شما از رفتارهایی که می بینند بیشتر در مورد رفتار یاد می گیرند. رفتارهایی را الگو قرار دهید که می‌خواهید در فرزند خود ببینید. به کودک خود نشان دهید که چگونه از راه های مناسب اجتماعی با خشم، غم و ناامیدی کنار بیاید

• اجازه ندهید از خجالت ‌کشیدن شما سوء استفاده کند مثلا هنگامی که درمقابل دیگران برای خرید چیزی که می‌ خواهد شمارا کتک‌ می ‌زند به‌ دلیل خجالت تسلیم رفتار او نشوید با آرامی او را از کارش منصرف کنید و بگویید با اینکار به ‌خواسته ‌اش نخواهد رسید.
• ارتباط درست را آموزش دهید
• به هنگام کارهای نادرست او با برخورد درست، صبوری و تحریک نشدن خشم خودتان، گفتگوی مناسب و محبت ‌آمیز، توضیح و گوشزد کار نادرستش، برخورد سالم را به او آموزش دهید و او را ترقیب کنید که مثل شما با حرف زدن درخواست کند و مشکلش را حل کند.
• استقلالش را درک کنید، اجازه ‌دهید کارهایشان را خودشان انجام دهند و آنان را تشویق به مسئولیت ‌پذیری کنید.
• ریشه‌ یابی کنید، شرایطی از قبیل کمبود توجه، تغییر و بهم ریختگی ساعات خواب یا غذا، تغذیه، شرایط جسمانی و هرگونه امکانی که منجر به این اتفاق شده را پیدا کنید و سعی درحل آن داشته باشید
• در قبال کتک زدن کودک قاطیت به‌ خرج دهید و ناراحتی خود را به کودک بفهمانید
• به کارهایش به ‌خصوص کارهای مثبتش توجه کنید
• بی‌ توجهی به کارنادرست گاهی باعث سرد شدن کودک و تکرار نکردن آن می ‌شود
• کودک نباید از والدین خود بترسد، محیط امنی برای کودک فراهم کنید

درآخر لازم به ذکر است که اطلاعات کافی از مراحل رشد، سبک فرزندپروری سالم، برقراری ارتباط صمیمی با کودک، داشتن صبر و حوصله‌ی زیاد و مشاوره با یک روانشناس از مواردی است که والدین را در هرچه بهتر تربیت‌کردن فرزند خود یاری می‌کند.

برخی سوالات متداول