۸ روش برقراری “ارتباط صحیح با کودک” در سنین و شرایط مختلف
برقراری ارتباط با کودکان از مهم ترین و تأثیرگذارترین موارد تربیتی در شخصیت کودک و بسیارحائز اهمیت برای سلامت روان آنان است بنابراین توجه به برقراری ارتباط صحیح با کودک از مهم ترین مواردی است که یک والدین باید آن را بیاموزند.
در این مقاله برآنیم درمورد روش برقراری ارتباط صحیح با کودک درسنین و شرایط مختلف، اصول ارتباط موثر با کودکان، عناصر برقراری ارتباط موثر با فرزندان و اینکه چگونه با کودکان ارتباط برقرارکنیم صحبت کنیم. پیشنهاد می شود مقاله اختصاصی ما در خصوص ” روانشناسی کودک چیست ” را مطالعه نمایید.
اصول ارتباط موثر با کودکان
سال های اول زندگی و دوران کودکی از مهم ترین دوران برای سلامت روان انسان ها است که در روابط بین فردی افراد در آینده نیز تأثیر بسزایی دارد، اولین ارتباط فردی کودک با والدین خود است و اگر ارتباطی توعم با احترام و عشق نباشد کودک آسیب پذیر در روابط بین فردی خواهد شد بنابراین حرف زدن، مکالمات و تعاملات دو نفره در مهارت شنیداری، دایره لغات، آموزش بیشتر و بهتر کودک و در نهایت داشتن رابطه ای سالم بسیار تأثیرگذار است. هرچه بیشتر با کودک خود صحبت کنید، بازی کنید، کتاب بخوانید و تعامل برقرار کنید، در تقویت مغز و هوشیاری آن و روابط خود کمک کرده اید.
درادامه به بررسی اصولی درجهت پاسخ به این سوال که چگونه با کودکان ارتباط برقرار کنیم؟ و ارتباطی مؤثر و سالم داشته باشیم می پردازیم:
- اولین و اساسی ترین وسیله ی ارتباطی با کودکان زبان و گفتار است، کودک باید شیوه ی صحیح بیان کلمات و این ارتباط زبانی را بیاموزد بنابراین سعی کنید درکنار بیان درحد توان و درک کودک از به‌کاربردن تلفظ نادرست واژه ها و حروف خودداری کنید
- با انجام اعمالی نظیر فریب دادن، دروغ گفتن، به قول عمل نکردن و…. در جهت ساکت کردن کودک بنابر دلایلی، تنها باعث از بین بردن اعتماد او می شوید چرا که کودک رفته رفته متوجه بهانه های شما می شود.
- کودک بسیار حساس و در حال تجربه ی احساساتی نوپا و تازه‌کشف شده است بنابراین توجه و درک این احساسات بسیار برای سلامت روان کودک حائز اهمیت است
به طور مثال وقتی کودک شما گریه می کند، به جای فریاد و خواست اجباری برای قطع کردن گریه سعی دریافتن علت، درک و در آخر همدردی و راهنمایی در جهت هضم احساسات کودک خود داشته باشید.
- قاطعیت داشتن به این معنا نیست که با هر خواسته ی درست یا نادرست کودک مخالفت کنید یا در ابتدا همیشه نه بگویید و بعد با اصرار به آن رضایت بدهید بنابراین سعی کنید در مقابل خواسته های کودک منطقی عمل کنید و اگر دلیل درستی برای نابه جا بودن خواسته های آنان دارید، نه بگویید و به کودک علت را توضیح دهید اگر مجددا سر خواسته ی خود بود اینجا قاطعیت معنا پیدا می‌کند که به حرف خود پایبند باشید و خواسته را برآورده نکنید.
- به کودک خود احترام بگذارید و از به‌کاربردن کلمات تحقیرآمیز به‌شدت اجتناب کنید، اینکار حس ارزشمندی به او می دهد، عزت نفس او را افزایش می دهد و احترام را می آموزد حتی اگر کار اشتباهی از او سرزده، به او فرصت توضیح بدهید و اگر نیاز به تذکر دارد در خلوت و باآرامش برایش توضیح دهید تا مقابل دیگران تحقیر نشود.
- انتظارات مطابق با سن و توان کودک داشته باشید.
- از تنبیه به عنوان یک ابزار تربیتی استفاده کنید نه وسیله ای در جهت خالی کردن خشم خود بنابراین با در نظرگرفتن این نکته روش‌های بهتری را جهت تربیت کودک اتخاذ کنید.
- بهترین زمان برای ارتباط برقرارکردن زمانی است که با کودک خود تنها هستید اما درکل سعی کنید زمان زیادی را برای کودک خود اختصاص دهید، هرروز هرچند کوتاه اما مکرر، با کیفیت با کودک خود در ارتباط باشید و از طریق بازی، کتاب و فعالیت های مختلف تعامل برقرار کنید. از تعامل در زمان هایی که خسته یا عصبانی هستید بپرهیزید چرا که نمی توانید ارتباطی با کیفیت داشته باشید.
- به استعدادها، کارهای مورد علاقه و توانایی های کودک اهمیت، توجه و علاقه نشان بدهید و به جای تحمیل خواسته های خود و مانع بودن، در راه شکوفایی استعدادها به آنان کمک کنید
- اگر کودک قصد درمیان گذاشتن مطلبی یا علاقه به نشان دادن توانایی‌های خودرا دارد کارخود را متوقف کنید و تمام توجهتان را به او اختصاص دهید و از قطع کردن حرف اش بپرهیزید
- از مقایسه کردن به شدت بپرهیزید و بدانید که تمام انسان ها استعداد و توانایی مختص به‌خود را دارند و منحصربه فرد هستند.
- محبت و علاقه خودرا به فرزندتان مکررا نشان دهید و ازجملات زیبا و عاطفی زیادی استفاده کنید.
- سعی در داشتن رابطه ای صمیمی و دوستانه با فرزند خود داشته باشید، اگر کار اشتباهی کرده است سوال خود را با چه شد؟ به جای چرا؟ آغاز کنید و در حل مشکل او را راهنمایی کنید تا کودک دراین رابطه احساس امنیت کند، فریاد زدن و عکس العمل های بد نشان دادن مشکلی را حل نمیکند بلکه باعث ایجاد حس پشیمانی درباره ی بیان کردن مطلب در کودک می شوید، اینگونه به بیان هرچه بیشتر احساسات. افکار و تعامل بیشتر اورا ترقیب می کنید
- هنگام گوش دادن به حرف های کودک سعی کنید از لحاظ فیزیکی به‌گونه ای بایستید یا بنشینید که متناسب با قد او باشد.
ارتباط صحیح با کودک در سنین و شرایط مختلف
با هر کودک در هر سن باید با توجه به شرایط فکری، عاطفی و سنی آنان برخورد شود بنابراین باید روش‌های تعاملاتی خود را به‌روز کنید و هوشیار باشید که به موقع متناسب با مراحل رشدی و شخصیتی کودک از آنان استفاده کنید.
از تولد تا دو سالگی
در کودکان این سنی اولین راه ارتباطی گریه کردن است که از چهار هفتگی با توجه به نوع نیاز حالت‌های مختلف و خاصی پیدا می کند و در سه چهارماهگی کودک متوجه عکس العمل دیگران نسبت به اصوات خود می شود و بعد از برقرارکردن این ارتباط اعتماد می کند چراکه نیازهایش پاسخ داده می شود.
کلمات را در شرایط و زمینه ی آن متوجه می شوند و نمی توانند معنی آنان را به طور مستقل درک کنند و در هجده تا بیست و چهارماهگی شروع به استفاده از کلماتی که نشان دهنده اعمال هستند، می کنند و آنان را درقالب جملات کوتاه، مختصر و تکه تکه ای به کار می برند بنابراین با لمس کردن، نوازش و در آغوش گرفتن، زمزمه کردن و شعر خواندن اولین گام ها را در ارتباط بردارید به آنان آرامش و دلگرمی بدهید و تشویق به مکالمه و عکس العمل نشان دادن نسبت به کارهای خودتان کنید.
کودک متوجه لحن و حرکات بدنی شما می شود و تأثیر می‌پذیرد همینطور حرف زدن به شدت در ارتباط شما با کودک تأثیرگذار است هرچند که نمی دانید چقدر از حرف های شما را متوجه می شود
۲.دو تا پنج سالگی
در سن دو تا سه سالگی کودک از طریق کلام والدین و اطرافیان و بالا رفتن تعامل و تجارب از کلمات در استفاده از آنان پیشرفت می کند و میتواند کم کم از جملات پیچیده تری استفاده کند به مرور و با بالا رفتن سن علاقه اش نسبت به مشارکت در تصمیم گیری ها، استفاده از کلام خود برای تغییر شرایط، توضیح دادن و تعریف کردن وقایع بیشتر می شود.
بنابراین با توجه کامل نشان دادن، منعکس کردن عواطف ناگفته کودک، کمک خواستن درجهت یافتن علل و راه حل مشکلات، دادن حق انتخاب و تصمیم گیری و استفاده از توضیحات کوتاه تر کودک را در بیان احساسات، هوشیاری عاطفی، حس تسلط و تأثیرگذاری با بیان، معنادار شدن مسئله ای که سعی در فهمیدن آن دارند یاری کنید چرا که اینگونه به برقرار کردن رابطه‌ای پیشرفته تر و تأثیرگذار‌تر بیشتر نزدیک می شوید.
۳.شش تا یازده سالگی
خردسالان در این محدوده ی سنی پیشرفتی چشمگیر در ارتباط برقرارکردن پیدا می کنند به طوری که برای اقداماتشان برنامه ریزی و هدف گذاری می کنند و سطح درک بهتری از وقایع و کلمات دارد بنابراین با احترام گذاشتن به شخصیت و اطلاعات آنان از راه کمک گرفتن از آنان که باعث ایجاد اعتماد به نفس و نوعی تشویق می شود.
همچنین در درک بهتر و اطلاع از نیازهایشان مؤثر است، گوش دادن با دقت به حرف ها و پرسش های مشخص و دقیق تر درباره ی موقعیت توصیف شده توسط کودک، تعامل با کودک در جهت وضع قوانین و تعیین محدودیت ها، نه گفتن های با دلیل و منطق و قاطعیت نشان دادن همراه با توضیح علت و حفظ ارتباط کلامی با استفاده از شیوه های مختلف مثل شوخ طبعی، محبت و… در شرایط مختلف، در ارتباط صحیح گام بردارید.
با روش صحیح تربیت جنسی کودکان و نشانه های بیش فعالی کودکان آشنا شوید.
ارتباط با کودکان در مهد کودک
مهد کودک از مهم ترین مکان ها از نظر تربیتی و تأثیرگذاری در کودکان است و نقش بسزایی در ایجاد دیدگاه نسبت به مدرسه و یادگیری دارد بنابراین حضور مربی شایسته با علم و آگاهی بسیار حائز اهمیت است.
در ادامه به بررسی چند ویژگی مشترک حتمی در مربیان مهد کودک می پردازیم:
- عشق به کار
عشق به کار داشتن مربی مهد را در رد کردن موانع ممکنه وداشتن ارتباط صحیح و بدون تنش یاری می کند.
- صبر
صبر از مهم ترین موارد جهت تدریس و آموزش خصوصا به کودکان و خردسالان است چراکه این گروه افرادی غیر قابل پیش بینی، دارای درک سطحی تر درباره‌ی درست و غلط، بازیگوش و دارای انرژی زیاد هستند بنابراین رفتار با آن‌ها باید خاص و کنترل شده باشد که برای تحقق این موضوع بعد از علاقه به کار، صبر مهم است
- خلاقیت
برای شکوفایی استعداد که در این سن به شدت درحال رشد و نمو است نیاز به یک الگوی مناسب جهت راهنمایی و ایجاد یک محیط سالم و مشوق نیاز است.
- انعطاف پذیری
با توجه به خاص بودن شرایط این گروه سنی مربی مهد باید آماده ی رویارویی با موارد پیش‌بینی نشده و خارج از برنامه را داشته باشد و منعطف عمل کند.
- احترام
احترام به شخصیت و نیازهای کودکان و والدین آنان از مهم‌ترین موارد درجهت برقراری یک رابطه سالم و مناسب است.
- انرژی بالا
شور و شوق و انرژی زیاد مشوقی مؤثر برای کودکان است
عناصر برقراری ارتباط موثر با فرزندان
- در سطح آنان باشید
با هم‌سطح‌کردن خود و برقرارکردن ارتباطی متناسب با سطح آنان می‌توانید روابط خود را بهبود و ارتقا بخشید. - مهم بودن در کنار خانواده را تایید کنید
با درک و احترام به شخصیت فرزندان خانواده را به مکانی خاص و ارزشمند تبدیل کنید که به طبع آن علاقه به تعامل با خانواده بیشترخواهد شد. - برای هر فرزند وقت جداگانه اختصاص دهید
- با آموزشگاه ها، مدارس و دوستان آنان در ارتباط باشید
با برقرارکردن ارتباطی سالم با معلمان، دوستان و اطرافیان فرزندانتان که در مطلع شدن از نیازها، توانایی ها، مشکلات و راهنمایی به موقع و پیشگیرانه شما کمک می‌کند در برقرارکردن رابطه‌ی دوستانه با فرزندانتان گام بردارید. - به اندازه نصیحت کنید
به جای نشان دادن عکس العمل های نامناسب و بیان نصیحت های تکراری و بی اثر سعی کنید در ابتدا خوب به حرف ها و احساسات آنان گوش دهید، درک کنید، راهنمایی های لازم را ارائه دهید و درآخر به‌جایش تصمیم نگیرید
وظیفه ی اصلی والد بودن را در نصیحت کردن خلاصه نکنید و نکات مثبت را با بیانی مناسب و مفهومی و به اندازه ای که محترم شمرده شوند بیان کنید تا تأثیرگذار باشند.
والدین باید از شیوه ها و راهکارهای مناسب در برقراری ارتباط درسنین مختلف آگاه باشند و مطابق با آن عمل کنند و با اتخاذ مواردی بسیار مهم از قبیل استقلال دادن، درک توانایی و عزت نفس، ایجاد امنیت روحی روانی در تأمین سلامت روان و برقرار کردن رابطه ای مؤثر تلاش کنند.
مطالب مرتبط
مایندولوژی
۱۴۰۰/۰۱/۳۰
مایندولوژی
۱۴۰۰/۰۱/۱۰