روانشناسی کودک چیست و چه معابب و مزایایی دارد ؟

شناختن کودک هنگام رشد او می‌تواند یکی از پاداش ‌آورترین قسمت های والدین بودن باشد. اینکه بفهمید فرزند شما چگونه به دنیا نگاه می‌کند، آموزش مهارت‌های لازم برای زندگی همه بخشی از والدین بودن است، اما این کار آسان نیست.

همانطور که کودک شما رشد می‌کند، مراحل رشد تدریجی را از تولد تا بزرگسالی طی می‌کند. عوامل ژنتیکی، محیطی و فرهنگی همه می‌توانند در رشد کودک و سرعت پیشرفت و شکوفایی آنها در مراحل مختلف زندگی برای رفتن به مرحله بعد تأثیر بگذارند.

این طبیعی است که کودکان نتوانند به درستی توضیح دهند که چه چیزی را تجربه می‌کنند و حتی کمتر می‌توانند احساسات خود را تحلیل کنند. آنجاست که روانشناسی کودک می‌تواند به شما در دادن اطلاعات بسیار مهم و ارزشمند کمک کند.

امروزه می‌دانیم که دوران کودکی دوران بسیار تأثیرگذاری در زندگی یک شخص است. حوادثی که در جوانی اتفاق می‌افتد حتی اتفاقات کوچک، به ظاهر ناچیز می‌تواند تأثیر مستقیمی بر احساس و رفتار ما در بزرگسالی داشته باشد.

روانشناسی کودک چیست؟ یک روانشناس کودک در این دوره زندگی بسیار مهم، در شاخه‌ای تخصصی از رشد و نمو کار می‌کند که روانشناسی کودک یا رشد کودک نامیده می‌شود درحقیقت روانشناسی کودک شاخه‌ای تخصصی از روانشناسی رشد محسوب می‌شود.

ما در این مقاله برآنیم درباره‌ی روانشناسی کودک صحبت کنیم. و در مقاله ای دیگر به ” علائم اضطراب در کودکان ” و بیش فعالی در کودکان  پرداختیم.

روانشناسی کودک چیست؟

روانشناسی کودک مطالعه رفتار و فرآیندهای ذهنی کودک درحقیقت رشد آگاهانه و ناآگاهانه یا ناخوآگاه دوران کودکی است. روانشناسان کودک نحوه تعامل کودک با والدین، خود و جهان را درک می‌کنند تا رشد ذهنی او را درک کنند، روانشناسی کودک شاخه مهمی از سلامت خانواده است. این منابع به والدین کمک می‌کند تا تربیت فرزندان موفق در جامعه داشته باشند  و فرزندان خود را در مراحل رشد کمک کنند و به پزشکان نگاه عمیق‌تری به سلامت‌روان و چالش‌های احتمالی کودک در رابطه با یادگیری یا اختلافات اجتماعی یا تأخیر در رشد می‌دهد.

اهمیت روانشناسی کودک

اهمیت روانشناسی کودک چیست؟ همیشه مشخص نیست که رفتار کودک برگرفته ‌شده از یک مرحله طبیعی رشد است یا نشانه‌ی وجود یک ناهنجاری یا مشکل است. روانشناسان کودک می‌توانند به شما کمک کنند تفاوت را درک کنید.

درک الگوهای روانشناختی طبیعی و غیرطبیعی کودک می‌تواند به والدین کمک کند تا درک کنند چگونه می‌توانند به بهترین وجه با کودک ارتباط برقرار کنند، به کودک خود روش های کنار آمدن برای مدیریت هیجانات و احساسات را بیاموزند و به کودک خود در پیشرفت و شکوفایی و رشد در هر مرحله از زندگی کمک کنند.

روانشناسان کودک با توجه به دانشی که در این خصوص دارند، عوامل غیرطبیعی و ریشه‌ی آنان را در رشد و رفتار کودک را شناسایی می‌کنند و این ریشه ‌یابی و تشخیص زود هنگام درباره‌ی مسائل و مشکلات مختلفی که ممکن است درحوزه‌ی یادگیری، اضطراب، ترس، بیش‌فعالی، دلیل پرخاشگری کودکان و سایر مشکلات مربوط به روان کودکان، به‌وجود آید، در درمان و بهبود روند رشدی کودک بسیار تأثیرگذار و کمک‌کننده است.

آنها همچنین می توانند به پیشگیری، ارزیابی و تشخیص تاخیر در رشد یا ناهنجاری هایی مانند اوتیسم کمک کنند.که تشخیص این مسائل اگر زودهنگام صورت گیرد در روند بهبود بیماری و کوتاه‌تر شدن آن بسیار مؤثر است.

روانشناسی کودک تعامل چند حوزه اصلی رشد را مطالعه می‌کند

• رشد جسمی

رشد جسمی در کودکان به‌طور معمول یک توالی قابل پیش‌بینی از وقایع است. کودک شما به همان ترتیب سر خود را بالا می‌برد، می‌غلتد، می‌خزد، راه می‌رود و می‌دود. روانشناس کودک می‌تواند پزشک متخصص اطفال شما را در مشاهده رشد جسمی فرزندتان و درصورت وجود هرگونه ناهنجاری که می‌تواند بیانگر بی‌نظمی در رشد باشد، کمک کند.

نقاط عطف مهمی در مراحل رشد کودک وجود دارد که توضیح آن مطلب طولانی است و جای ذکر در این مقاله نیست، روانشناس کودک این نقاط را مشاهده می‌کنند تا از رشد جسمی طبیعی کودک شما اطمینان پیدا کنند.

مواردی به‌صورت تاخیرهای عمده و مشکلاتی که در رشد جسمی ممکن است به‌وجود آیند موارد اساسی دیگر مربوط به رشد را نشان می‌دهند که اگر به ‌موقع رسیدگی شود می‌تواند درهمان اوایل حل شوند.

• رشد شناختی

درک پزشکی، آزمایشگاهی و فیزیولوژیکی از رشد شناختی کودکان نسبت به سال‌های اخیر بسیار تغییر کرده است. اکنون به این مسئله پی برده‌شده که حتی نوزادانی که تازه پا به این جهان گذاشتند نیز قبل از اینکه توانایی بیان ‌کردن آن را داشته ‌باشند از محیط خود آگاه ‌اند و به آن علاقه ‌مند ‌اند.

رشد شناختی، فرایند تفکر و چگونگی یادگیری فکری کودک است. این شامل مشاهده و درک جهان پیرامون، یادگیری زبان، حافظه، تصمیم‌گیری، حل مسئله، نحوه استفاده کودک از تخیل خود و نحوه استفاده کودک از استدلال اساسی است.

لازم به‌ذکر است که تمام عوامل ذکرشده از محیط و مسائل ژنتیکی کودک تأثیر می‌پذیرند.

• رشد عاطفی (اجتماعی)

رشد عاطفی و اجتماعی عمیقا درهم آمیخته ‌اند. رشد عاطفی یعنی اینکه کودک چگونه احساس می‌کند و چگونه احساسات خودرا درک و ابراز می‌کنند، گفته می‌شود. رشد عاطفی در کودکان بسیار کوچک، از طریق ابراز احساسات اساسی مانند: ترس، شادی، عصبانیت و غم بیان می‌شود. با رشد کودک، احساسات پیچیده تری مانند اعتماد به نفس، امید، احساس گناه و غرور بروز می‌کند. همینطور رشد عاطفی شامل توانایی کودک در درک متقابل احساس دیگران طی همدلی، می‌شود.

برای بسیاری از کودکان تنظیم احساسات، یادگیری و بیان آن‌ها دشوار است. کمک به کودکان برای اینکه زودتر احساسات خود را درک کنند می‌تواند تأثیر مهمی در رشد عاطفی فعلی و آینده داشته باشد. یک روانشناس کودک می‌تواند به کودک شما کمک کند تا احساسات خود را به روشی سالم و مثبت درک و بیان کند.

توسعه عاطفی، توسعه اجتماعی را بسیار آگاه می‌کند چراکه هرچه کودک در بیان، درک و چگونگی احساس کردن رشد و پیشرفت داشته‌باشد، در تعمالات اجتماعی ‌اش نیز موفق ‌تر خواهد بود.

در حقیقت رشد اجتماعی با رشد شناختی و عاطفی درآمیخته است و درمورد چگونگی به‌وجود آمدن و رشد باور ها و ارزش ‌ها، آگاهی کودک و مهارت ‌های اجتماعی که جهت تعامل و ارتباط با دیگران است، می‌ باشد.

والدین، همسالان، شخصیت‌های معتبر و حیوانات آن‌ها. روابط اولیه کودک می‌تواند تأثیر بسزایی در رشد مهارت های اجتماعی متناسب با سن او داشته باشد. اعتماد، دوستی، مدیریت تعارض و احترام به اقتدار نمونه‌هایی از توسعه اجتماعی هستند.مسئله‌ی بعدی که مدنظر است معایب و مزایا روانشناسی کودک است.

روانشناسی کودک به خودی خود عیبی ندارد اما بعضی والدین با خواندن یک کتاب و دیدن یک فیلم فکر می‌کنند می‌توانند یک کودک را تربیت کنند و در بحث روانشناسی کودک صاحب نظر می‌شوند.

اینجاست که روانشناسی کودک عیب و نقص‌های زیادی پیدا می‌کند. تمام توضیحات داده‌شده درحقیقت مزایا و شرایط روانشناسی کودک را بیان می‌کند و به شما کمک می‌کند تا روانشناسی کودک را بهتر بشناسید.

و در آخر آنچه که لازم به ذکر است یادآوری این مسئولیت بزرگ به شما والدین عزیز است، یاداوری این نکته که خانواده اولین و مهم‌ترین نهادی است که کودک با او مواجه می‌شود و همینطور که در سلامت روان کودک تأثیرگذار هستند، با حمایت و هشیاری که در پیش می‌گیرند در سرنوشت کودک و فرزند پروری خود سهیم هستند.