رضایت شغلی | عوامل موثر و اهمیت رضایت شغلی و نارضایتی شغلی

امروزه با پیشرفت علم و تکنولوزی مردم بیشتر متوجه این نکته شدند که روان انسان چقدر بااهمیت است و بر روی تمامی زمینه‌ها تأثیرگذار است، رضایت شغلی نیز یکی دیگر از موارد مرتبط با روان است که نادیده گرفتن آن تأثیر بسزایی در پیشرفت کاری، اقتصادی و درکل جامعه دارد.

رضایت شغلی چیست ؟

رضایت شغلی درحقیقت واکنش‌های عاطفی، شناختی و سنجشی افراد نسبت به شغل خودشان است در تعریفی دیگر به‌طور کلی حس لذت یا کامیابی که فرد نسبت به شغلش احساس می‌کند که این احساس از موارد مختلفی درکنارهم به‌طور زنجیره‌وار ناشی می‌شود.

در واقع احساس رضایتمندی از شغل عاملی است که انگیزش کارکنان را بهبود می‌بخشد و می‌تواند بازدهی را به شدت افزایش دهد. باید بپذیریم که مهم‌ترین سرمایه‌ی یک شرکت نیروی انسانی آن می‌باشد؛ بنابراین هرگونه عملی که سبب شود این سرمایه، عملکرد بهتری را از خود نشان دهد، شرکت را در راستای نیل به اهدافش کمک شایانی خواهد کرد.

در این مقاله به بررسی عوامل رضایت شغلی، اهمیت رضایت شغلی، نارضایتی شغلی و راه‌حل‌های این مشکل می‌پردازیم.

داشتن احساس خوشایند در محیط کار به عنوان رضایت شغلی شناخته می‌شود. نگرش مثبت نسبت به محیط کار از احساس رضایت شغلی سرچشمه می‌گیرد. عواملی مانند شرایط محیط کار، نظام سازمانی شغل، روابط حاکم بر محیط کار و تاثیر عوامل فرهنگی از مواردی هستند که رضایت شغلی را تحت الشعاع قرار می‌دهند. از آنجا که رضایت شغلی می‌تواند میزان کارایی و بازدهی کارمندان را به طرز چشم‌گیری افزایش دهد؛ بنابراین مدیران از هرگونه فعالیتی که سبب افزایش رضایتمندی کارکنان گردد، استقبال می‌کنند.

اهمیت رضایت شغلی

توجه به موارد زیر اهمیت بالای رضایت شغلی در کارکنان را به خوبی نشان می دهد:

1. حفط نیرو های فعلی: اگر یک کارمند از محل کار و شغل خود احساس رضایت نداشته باشد نمی‌تواند در آن محیط کار کند و شغل خود را ترک می‌کند.
2. طول عمر بیشتر کارکنان: هرچه یک کارمند در مدت اشتغال خود با اشتیاق بیشتری کار کند و حس مثبتی نسبت به شغل خود داشته باشد از سلامت بیشتری در زمینه جسم و روح برخوردار خواهد بود و بیشتر عمر می‌کند.
3. بهروری بالاتر: بین رضایت شغلی و بازدهی یک کارمند رابطه مستقیمی وجود دارد.
4. افزایش سود: هر مقدار که رضایت شغلی در کارکنان بیشتر باشد بازدهی افزایش می‌یابد و نتیجه آن کسب سود بیشتر برای شرکت خواهد بود.
5. حس وفاداری: اگر یک کارمند نگرش مثبتی پیدا کند مبنی بر اینکه شرکت برای کارمندان خود، اهمیت زیادی قائل است اهداف شرکت را اهداف خود می‌دانند و نسبت به آن احساس وفاداری می‌کنند.
6. برداشت مالی کمتر: بین افزایش حس رضایتمندی شغلی و برداشت‌های مالی رابطه معکوس برقرار است. یعنی هرچه رضایت شغلی بیشتر باشد با توجه به افزایش کارآمدی، برداشت مالی نیز کمتر خواهد شد.

زندگی شخصی کارکنان متأثر از احساس رضایت شغلی می‌تواند مطلوب و یا نامطلوب تلقی گردد؛ بنابراین احساس رضایت شغلی، همه‌ی جوانب زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

عوامل مؤثر بر رضایت شغلی

1. عوامل سازمانی: مواردی مانند میزان حقوق و مزایا از جمله مواردی هستند که می‌توانند بر رضایت شغلی تاثیرگذار باشند.
2. عوامل محیطی: محیطی که یک فرد در آن کار می‌کند و شرایط حاکم بر محیط کار، می‌تواند احساس مطلوب و یا نامطلوب را در فرد ایجاد نماید.
3. ماهیت کار: کار به خودی خود نقش مهمی در تعیین رضایت شغلی دارد. محتوای شغل دارای دو جنبه است:

  الف) محدوده‌ی شغلی که شامل میزان مسئولیت، اقدامات کاری و بازخورد آن است.
ب) محتوای شغل و تنوع کاری.

       ۴. عوامل فردی: نوع روحیات و نگرش افراد نیز در رضایتمندی شغلی بسیار موثر خواهد بود. افرادی که مثبت‌نگر هستند راحت‌تر می‌توانند با محیط کار کنار بیایند و احساس رضایت را در خود تقویت نمایند اما افرادی که منفی‌نگر هستند غالبا از شغل خود گله و شکایت دارند و دچار نارضایتی شغلی می‌شوند.

یکی از محیط‌هایی که فرد در زندگی روزمره قسمت عمده‌ای از زمان خود را در آن سپری می‌کند، محیط کار و اشتغال وی است. اگر محیط اشتغال برای فرد فرسایشی و تنش زا باشد دیگر جنبه‌های زندگی فرد را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین روانشناسی کار که با بررسی فرایندهای ذهنی و رفتار افراد در محیط‌های کاری سعی در بهترکردن شرایط و تأمین بهداشت روانی کارکنان در جهت پیشرفت و افزایش بازدهی دارد از روش‌هایی است که نباید فراموش شود.

به‌طور مثال: روانشناس حاذق تخصص‌یافته در زمینه‌ی کار با درپیش گرفتن و پیشنهاد دادن اعمالی نظیر سخنان انگیزشی استفاده‌شده در محیط کار، رنگ‌های دستگاه‌ها، تنظیم تغذیه و ساعات استراحت کارکنان، پخش موسیقی آرامش‌بخش در ساعاتی خاص و یا درنظرگرفتن مصاحبه‌ها یا پرسشنامه‌های خاص و بسیارموارد مختلف و کارساز دیگر می‌تواند در بالابردن رضایت شغلی بسیار کارساز و مؤثر باشد.

در مقاله ” فرسودگی شغلی ” به نکاتی در مورد این نوع فرسودگی و مراحل فرسودگی شغلی که مرتبط با عوامل فردی ذکرشده است، پرداختیم.

نارضایتی شغلی

دلیل عدم رضایت کارمندان از شغل و محیطی که در آن کار می‌کنند سبب می‌شود تا پس از مدتی شغل خود را ترک کنند. همین امر سبب می‌شود تا مدیران همواره با چالش ترک محیط کار از جانب کارمندان روبرو باشند.

عوامل ایجاد کننده‌ی نارضایتی شغلی

1. تجربه ی کارمند از محیط کار: تجربه‌هایی که یک کارمند از محیط کار به دست می‌آورد بر روی نگرش وی تاثیر می‌گذارد.
2. پیوستگی و شباهت کار به شغل قبلی: هرگونه شباهت بین شغل فعلی و شغل قبلی می‌تواند زمینه ساز مقایسه، بین سطح رضایت شغل فعلی و شغل قبلی گردد.
3. یادگیری اجتماعی و ارتباطات رسمی و غیر رسمی کارکنان: با توجه به اینکه مشاغل سازمانی عموما گروهی می‌باشند، هرگونه اظهار نظر و یا عملی از سوی فرد، نگرش و تصمیم دیگران را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد، برای مثال: اگر کسی بگوید که این کار خسته کننده و بدون چالش است، همه در گروه با آن موافقت می‌کنند و نگرش مشابهی بین آنها ایجاد می‌شود.
4. وراثت و خواص ژنتیکی: در زمینه‌ی رضایت شغلی فرد وراثت و خواص ژنتیکی افراد بسیار مهم است. بر اساس تحقیق، حدود سی درصد از رضایت شغلی بر اساس مسائل ارثی است.

حل مشکل نارضایتی شغلی

به منظور جلوگیری و رفع هرگونه نارضایتی شغلی در کارکنان لازم است تا فعالیت‌هایی صورت بگیرد که در اینجا به چند مورد اشاره می‌گردد:

۱) درک سازمان از انگیزه‌های شغلی کارکنان و تقویت آن.
2) شناسایی عواملی که محرک نارضایتی شغلی هستند و حدف آن‌ها از محیط کار.
3) برقراری رابطه مثبت و سازنده بین مدیران و کارکنان.
4) اهمیت دادن و ارزش قائل شدن برای تلاش کارکنان.
5) رفع مشکلاتی که کارمندان در زمینه‌های شخصی و یا شغلی با آن روبرو هستند و برنامه ریزی منظم برای بالا بردن روحیه کارکنان.
6) اثرگذاردن بر روی کارکنان دیگر از طریق تحسین و تشویق کارکنانی که انگیزه و انرژی مثبتی در محیط کار از خود بروز می‌دهند.
7) تأمین امنیت شغلی کارکنان.
8) رسیدگی به مسائل و مشکلات معیشتی کارکنان به منظور از بین بردن زمینه‌های نارضایتی آنان.
9) پرورش مهارت‌های کارکنان.

به طورکلی روانشناسان معتقدند رضایت شغلی ارتباط مستقیمی با روان انسان و به‌طبع آن بازدهی کاری فرد دارد. اگر فرد در شغلی که فعالیت می‌کند احساس رضایت داشته باشد سبب شکوفایی و افزایش بهره‌وری در او خواهد شد و اثری از خستگی و سستی در کارش پدیدار نخواهد شد.

همچنین اگر کسی دچار نارضایتی شغلی باشد حتی زندگی شخصی‌اش نیز برایش نامطلوب تلقی می‌شود و افسردگی و کسالت کلیه شئون زندگی‌اش را تحت تاثیر قرار می‌دهد و نمی‌تواند بازدهی مناسبی را در کارش داشته باشد. بنابراین مدیران همواره باید در زمینه ایجاد حس رضایتمندی در کارکنان و رفع موانع آن، شرکت خود را در راستای افزایش سطح بهره وری و سود بیشتر قرار دهند.

برای کسب آگاهی بیشتر در این حوزه، میتوانید مقاله استرس شغلی و تست ضریب هوشی و چگونه عادت سازی کنیم را مطالعه نمایید.