روانشناسی کودک

۱۱ علت دروغگویی در کودکان + ۱۷ درمان و راه مقابله

دروغ ‌گویی نوعی انحراف، رفتار نادرست و ناسالمی است که ممکن است درکودکان مشاهده شود که اگر با اتخاذ روش ‌های درست و سبک فرزند پروری به جلوگیری، مدیریت و کنترل آن نپردازید و اهمیت آن را درک نکنید ممکن است به صورت عادت درشخصیت کودک نهادینه شود که تبعات بسیار منفی خواهد داشت‎‌. پیشنهاد می شود مقاله اختصاصی ما در خصوص ” روانشناسی کودک ” را مطالعه نمایید.

این دروغ‌ گویی با دلایل گوناگونی مثل: برای تنبیه نشدن، خیال بافی، از دست ندادن و منافع شخصی و… همراه است که معمولا از سنین پایین شاید دو سالگی آغاز می ‌شود و تا حدود دوازده سالگی ادامه پیدا می ‌کند، لازم به ذکر است که به قطع در تمام کودکان به این شکل نیست چرا که انسان ها منحصربه فرد هستند.

کودکان دروغ‌ گفتن را می ‌آموزند چراکه در سنین کم ‌تر از ده سال هنوز کودک قادر به تشخیص دروغ‌ های کوچک و بزرگ و تبعات منفی آن نیست
در این مقاله برآنیم که درمورد دروغ‌ گویی درکودکان، علت و درمان دروغگویی کودک، نحوه ‌ی برخورد با کودک دروغگو، علل دروغ‌ گویی در دانش ‌آموزان و همچنین جلوگیری از دروغ‌ گفتن در بچه ‌ها صحبت کنیم.

پیشنهاد می شود مقاله در مورد دندان قروچه کودکان را بخوانید.

آنچه در این مطلب خواهید خواند

علت دروغگویی در کودکان

لازم به ذکر است برای حل مشکلات سلامت روان و اختلالات رفتاری بهترین راه ‌حل ریشه ‌یابی و یافتن مشکلات پایه ‌ای و علت ‌یابی است. هر انسانی ممکن است با توجه به شرایط خود دلایل گوناگونی برای دروغ گفتن داشته باشد اما با توجه به تحقیقات انجام شده به یکسری دلایل مشترک برخوردیم که در ادامه به آن می ‌پردازیم:

  1. عدم پاسخ منطقی و قابل توجیه به نیازهای کودک
  2. تحقیر کودک به واسطه ‌ی والدین و اطرافیان که ضعف شخصیتی در کودک به‌وجود می ‌آورد منجر به دروغ‌ گویی می ‌شود
  3. برای جلب توجه والدین و اطرافیان که درصورت عدم توجه مناسب از سوی والدین ممکن است دروغ‌گویی بیشتر هم بشود.
  4. داشتن الگوهای نامناسب مثل والدین دروغگو
  5. سرکوب و تنبیه‌ های شدید و مستبدانه
  6. انتظار بیش ‌از حدتوان و ترس از انتقاد
  7. درجهت دفاع از خود دربرابر تهاجمات شخصیتی خانواده
  8. خیال ‌بافی و رویاپردازی که بیان آنان به طبع برای دیگران دروغ هستند.
  9. درجهت امتحان دانسته‌ های خود و درصدد دانستن نظر دیگران است مثل اشتباه ‌گفتن رنگی که صحیح آن ‌را می ‌داند.
  10. برای فرار از مسئولیت و ترس از تنبیه شدن و عواقب صداقت ممکن است دروغ بگوید.
  11. حضور درگروه‌ های دوستانه‌ ای که دروغ‌ گویی را جذاب تلقی می ‌کنند.

درمان و راه مقابله با دروغ ‌گویی کودک

۱. شناخت علل

انگیزه و هدف ‌ها، دلائل و مشکلاتی که باعث دروغ ‌گویی فرزند خود شده‌است را باید بشناسید

۲. ارزش راستگویی را به کودک آموزش دهید

در مقابل دروغ و مشکلات احتمالی بعدش راستگویی را قرار دهید و درباره اش به کودک خود توضیح دهید و اورا به سمت کارهای باارزش سوق دهید و نتیجه‌ی درست آن‌ را به کودک نشان دهید.

۳. به کودک خود آگاهی دهید

کودک باید متوجه اشتباه بودن دروغ بشود، درمورد دروغ و تبعات منفی احتمالی آن برایش توضیح دهید و طرز برخورد در موقعیت های مختلف را به او توضیح دهید که گاهی با رویاپردازی کاری اشتباه نکند.

۴. اجازه ی بیان احساسات به کودک را بدهید

بروز احساسات واقعی و آگاهی از احوالات کودک به شما اجازه می ‌دهد از خطر های احتمالی جلوگیری کنید و رابطه ‌ی صمیمی تری با کودک داشته باشید و همینطور کودک از روان سالم ‌تری برخوردار باشد.

۵. انعطاف پذیری درمقابل دروغگویی کودک

چشم‌ پوشی از اشتباهات کوچک و انعطاف والدین در کنار قوانین تربیتی بسیار حائز اهیمت است به ‌طوری که از ترس تنبیه شدن و…. جلوگیری می ‌کند و کودک احتمال بخشیده شدن را می‌ دهد بنابراین احتمال کم‌تری در دروغ ‌گویی کودک است.

۶. توقعات خود را پایین بیاورد

با توجه به توان محدود کودکان داشتن انتظارات محدود و مطابق با سن بسیار کمک کننده است

۷. رعایت انصاف

به دلیل عدم رقبت به تحقیر شخصیت خود و دیدن بی انصافی والدین در هنگام اشتباهاتی که ممکن است خودشان بارها مرتکب آن شده باشند تن به دروغ ‌گویی می ‌دهد.

۸. عفو و بخشش

زیاده روی و وضع قوانین مستبدانه و آزار دهنده و عدم بخشش و انصاف از موجبات دروغ ‌گویی کودکان می ‌شود

۹. ایمن کردن از مجازات

تنبیه کردن تنها برای مواردی است که در وحله اول مهم و نقش تربیتی داشته باشد و در وحله دوم به صورت تعمدی باشد و حتی در همین موارد هم اگر صداقت وجودداشته باشد باید در تنبیه تخفیف داده شود چرا که کودک برای شکوفایی و سلامت روان نیاز به یک محیط امن دارد

۱۰. به کودک خود محبت کنید

محبت و توجه زیاد باعث جلوگیری ار رفتارهایی برای جلب توجه می‌شود همچنین داشتن روابط صمیمی تر به شما کمک می ‌کند از کودک خود بهتر مراقبت کنید و از خطرهای احتمالی پیشگیری کنید.

۱۱. ایجاد محیط سالم

به دلیل نقش پذیری و تقلید کودکان با الگوی مناسب بودن و ایجاد یک محیط سالم تربیتی و دور کردن از دوستان دروغگو از اینگونه موارد جلوگیری خواهید کرد.

۱۲. پند و اندرز

در کودکان این راهکار نتیجه بخش ‌تر است

۱۳. هشدار به کودک

هشدار از قبل و تعیین مجازات

۱۴. اعلام نارضایتی

نشان دادن نارضایتی با حالات، رفتار و چهره کودک خود را متوجه کار اشتباهش کنید

۱۵. مچ گیری

در مواقع جدی ‌تر با اثبات دروغ‌های کودک البته در خلوت و پس از تمام هشدارها و تذکرات به او هشیاری خودتان را تفهیم کنید.

۱۶. تنبیه

در مواردی که نکات بالا سودی نبخشید بهتر است تنبیه را هم امتحان کنید.

۱۷. کمک گرفتن از متخصص

در مرحله آخر اگر هیچ یک از نکات ذکر شده فایده ‌ای دربرنداشت و مدت زمان دروغ‌ گویی طولانی ‌تر شد بهتر است با یک روانشناس درمیان بگذارید.

نحوه‌ی برخورد با کودکان دروغگو

نحوه‌ی برخورد باید با توجه به سن کودک باشد به طوری کودکان زیر سه سال تقریبا معنی دروغ را نمی ‌دانند و درک درستی از آن ندارند
اما اگرکودکان بعد از سنین پنج تا شش سالگی هنوز به دروغ گفتن ادامه می‌ دهند باید والدین هشیار باشند و علل آن را بررسی کنند. در ادامه به چند نکته درمورد نحوه برخورد با کودکان دروغگو اشاره می کنیم:

  1. صحبت کردن درمورد مزایای راستگویی

    خواندن کتاب ها و دین برنامه های تلوزیونی که درباره‌ی راستگویی و مزایای آن می‌گویند و همینطور توضیح و تفهیم والدین بسیار مؤثر خواهد بود

  2. تنبیه مناسبی انتخاب کنید

    با عدم بحث و سوال های پی در پی در ایجاد اطمینان به کودک که اگر راست بگوید مشکلی پیش نمی‌آید کمک کنید و اگر دروغی گفت تنبیه متناسب با کار و سن او در نظر بگیرید، تنبیهی درجهت دفع دروغ‌گویی نه برانگیختن حس نفرت و لجبازی کودک.

  3. تکالیف سنگین ندهید و انتظارات متعادل داشته باشید

  4. با تحقیر کودکی که دروغ گفته، دروغگویی او را بیشتر نکنید

    تحقیر شخصیت در هر آدمی تبعات بسیار منفی دارد حتی اگر نیازی به تذکر است در خلوت و آرامش با توضیح، تفهیم و بیان علل اشتباه بودن و عدم تحقیر، اهانت یا دروغگو خطاب کردن در جمع و…. با او رفتار کنید، بیشتر سعی در صحبت کردن و یافتن دلایل آن داشته باشید شاید اولین مقصر خود شما باشید.

  5. روی اعتماد به نفس کودکی که دروغ می گوید کار کنید

    قبول نداشتن شخصیت خود باعث مخفی کاری، عدم بروز احساسات، دروغ و خود واقعی نبودن کودک می‌شود بنابراین با انجام کارهایی مثل تشویق، توجه به حتی کوچک ترین کار مثبت او و دادن پاداش و پرورش آن، اهمیت به توانایی های او، مانع نبودن بر سر استعدادها و علایق آن و عدم تحمیل خواسته های خود و تعریف از کارهای درست و توانایی های آن و تشویق به اجرا در برابر دیگران و…. روی اعتماد به نفس کودک خود کار کنید.

  6. الگوی مناسبی برای کودکان خود باشید

پنهان کاری کودک

پنهانکاری یکی از مهم ترین فاکتور های تربیت در کودکان است و از نبود رابطه ‌ی صمیمی و دوستانه میان والدین و فرزندان نشأت می ‌گیرد.

اگر پنهانکاری از سنین کودکی در شخصیت کودک نهادینه شود این مشکل ممکن است تا نوجوانی و جوانی کودک نیز ادامه یابد که تبعات منفی خواهد داشت و ممکن است باعث کارهای نادرست و مشکلات بزرگتری از قبیل پنهانکاری، دروغ، مشکلات سلامت روان و کمبودهای دیگری در شخصیت کودک که در نوجوانی و جوانی ممکن است به سمت افراد و روابط اشتباه در جهت تأمین این محبت یا راه‌ های اشتباه و خلاف کشیده شوند، شود. درصورتی‌ که اگر والدین با خبر بودند و بی ‌مهری، بی توجهی، کمبود محبت و صمیمیت و به طبع آن این فاصله وجود نداشت قطعا شرایط متفاوت می ‌شد.

کتک کاری کودکان، وقتی که کودک راه رفتن و تکلم را بیاموزد روش های بیان مشکلات هیجانی او هم توسعه می­یابد. در این حال ممکن است مشکلات هیجانی خود را از راه تخریب و عدم تحرک و مخالفت جویی و منفی کاری و مانند این ها ابراز کند. در مقاله ” کتک کاری کودکان ” نکاتی را در مورد این رفتار گفتیم که بهتون پیشنهاد می کنیم مطالعه کنید

دروغگویی در کودکان پیش از دبستان

دروغگویی در این کودکان نوپا با تغییر چهره و صدایشان به راحتی قابل فهمیدن است این کودکان تازه وارد مراحلی شدند که به این نکته که لازم نیست همه چیز را برای والدین خود تعریف کنند پی بردند و دروغگویی بیشتر شبیه بازی یا تفکر جالب و ارزومندانه است که رویاهایشان واقعی باشد، است.

دروغگویی کودکان دبستانی

اگر دروغ‌ گویی در کودک ادامه یابد و آن را به ‌عنوان راه‌ حلی برای فرار از مشکلات و مسئولیت ‌ها دریابد، این مشکل را خیلی سخت ‌تر می ‌شود حل کرد، معمولا این کودکان حتی بعد از پی‌بردن به انجام کار نادرستشان سعی می ‌کنند با تقصیر دیگری انداختن خودرا نجات دهند. در ادامه به بررسی چند راهکار مقابله می ‌پردازیم

راهکار هایی برای مقابله با دروغگویی کودک دبستانی

  • عدم فریاد زدن و تنبیه سریع چراکه ممکن است کودک از ترس با دروغ های بیشتری روی آورد
  • به کودکی که تقصیر را گردن دیگری انداخته، احساسات، حجم ناراحتی، ناحقی و بی عدالتی که شده را تفهیم کنید و این سوال را در ذهن اش ایجاد کنید که اگر جای آن کودک بود چه حسی ممکن بود داشته باشد و آیا از این اتفاق راضی می‌بود ؟
  • سعی در حل مشکل دروغ‌گویی به جای پیدا کردن مقصر داشته باشید
  • کودک را در جهت جبران کار نادرستی که کرده راهنمایی کنید
  • به کودکان دبستانی اطمینان حاصل از راستگویی و اتفاقات مثبت همراه آن را آموزش دهید، با آرامش و تعامل درست با کودک دروغگو رفتار کنید.

دروغگویی کودک هشت ساله

کودکان سن پنج تا هشت سال نیز دروغ هایی قابل بخشش بر اثر دلایل قابل فهمی مثل فشاردرسی و یا انتظارات بیش‌ از توان، ترس از تنبیه یا ناراحتی والدین و…. می‌گویند که بهتر است قبل از تنبیه به برسی علل دروغ کودک خود بپردازید.

علل دروغگویی در دانش آموزان

عوامل مدرسه باید به این موضوع که انسان‌ ها باهم متفاوت‌اند، دارای توانایی ‌ها و استعداد‌های برابر نیستند، هرکدام منحصربه فرد هستند اشراف داشته باشند و انتظارات سختگیرانه و برابر از تمام دانش‌آموزان نداشته باشند، آموزش و پرورش یک جامعه نقش بسیار مهمی در پرورش افرادی با اعتماد به نفس، راستگو، مسئولیت ‌پذیر، ماهردر نه گفتن وکنترل خود و… دارند و باید تمام انتظارات خود را از دانش‌ آموزان بررسی شده و با برنامه ‌ریزی درست اعمال کنند تا مبادا فردی در این بین از فشار درسی، ترس از تحقیر، ترس از تنبیه، نبود اعتماد به نفس و یا داشتن توانایی متفاوت مجبور به دروغ‌ گویی در مدرسه شود.

دانش ‌آموزان برای شکوفایی و پرورش نیاز به محیط امنی دارند و باید در کنار مدیر، ناظم، معلم و عوامل مدرسه احساس آرامش، امنیت و خوشحالی داشته باشند تا انگیزه‌ی پیشرفت و تحصیل پیدا کنند و با ایجاد رقابت سالم در جهت پیشرفت خود تلاش کنند.

با نوجوان دروغگو چگونه رفتار کنیم؟

دروغگویی در نوجوانان به دو شکل اتفاق می افتد:

  1. بیان نکردن کل حقیقت یعنی حذف آن
  2. تحریف حقیقت به طوری‌که، گفتن نیمی از آن یا دستکاری‌کردن حقیقت

رفتارهایی از قبیل:

  1. ابتدا خوب گوش کنید، سپس واکنش نشان دهید
  2. متهم نکنید، زیرک باشید و غیرمستقیم عمل کنید
  3. به عنوان الگو خودتان هم یک انسان راستگو باشید

جلوگیری از دروغ گفتن بچه ها

  1. مفهوم حقیقت را آموزش دهید
    تفاوت بین حقیقت و غیر حقیقت را از همان ابتدا از طریق تمام مواردی که به کودک آموزش می‌دهد مثل کتاب، برنامه کودک، وقت گذراندن و بازی کردن و….. آموزش دهید
  2. معلم خوبی باشید
    الگوی مناسبی باشید
  3. رویاها را دروغ گفتن ندانید
    فرق دروغ و رویا وخیال را برای فرزند خود مشخص کنید و اسم دیگری به جزء دروغ بر روی خیال های آنان بگذارید.
  4. باعث دروغگویی نشوید
    با بازخواست سریع و عکس العمل های کوبنده نشان دادن باعث ترس ودروغ‌ گویی می‌شوید
  5. جریمه دروغگویی با جریمه ی کار نادرست متفاوت است
    به کودک اطمینان دهید که اگر صادق باشد کم‌تر واکنش نشان می ‌دهید در غیر این صورت دروغ ‌گفتن او مجازاتش را دو برابر می ‌کند و به حرف خود عمل کنید.
  6. راستگویی اش را تحسین و تقویت کنید
  7. کمک گرفتن از متخصص و مشاور

خیال پردازی‌ های منجر به دروغ‌ گویی یا دروغ‌ گویی ‌های ادامه دارد باید از نظر عاطفی و روانی بررسی و پیگیری بشوند که توسط روانشناسی حاذق انجام می ‌شود.

دروغ‌ گویی نشانه‌ ی رشد در قسمت‌های شناختی مغز کودک است که نشان دهنده‌ی رشد و نمو سایر مهارت‌ های شناختی کودک است. اما اگر دروغ‌گویی به فرایندی مقاوم و دائمی تبدیل شود باعث کاهش توانایی کودک برای عملکرد صحیح در زندگی عادی می‌ شود و زمان مشاوره با یک متخصص حرفه‌ ای رفتارشناسی و سلامت روانی رسیده است.

از مهم ترین دغدغه های والدین تربیت فرزند موفق است. شاد بودن و موفق شدن فرزند برای والدین از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، موفقیت فرزندان با اصول تربیتی والدین رابطه ی مستقیم دارد همه ی افراد دوست دارند فرزندانشان فوق العاده باشند و هر شخص بسته به شخصیت و اصول خود، راه و روشی را برای تربیت صحیح فرزندانش انتخاب می کند. در مقاله ” تربیت فرزند موفق”   “دلیل پرخاشگری کودکان” نکاتی را در مورد تربیت فرزند گفتیم که امید داریم مفید واقع شود.

مایندولوژی

نوشته های اخیر

عادت فکری چیست ؟ | مبارزه با عادت های فکری

هرگاه از عادت و عادت کردن صحبت به میان می‌آید، اکثر ما رفتارهایی مثل خوابیدن…

2 سال پیش

بهترین درمان خودشیفتگی در طب سنتی، مدرن، روانشناسی و …

مقدمه اختلال‌های روحی ریشه‌ها و شکل‌های گوناگونی دارند که در شرایط مختلف به صورت‌ها متفاوت…

2 سال پیش

بهترین کلینیک روانشناسی کودکان و نوجوانان

بهترین کلینیک روانشناسی کودکان و نوجوانان کجاست؟ آیا شما تجربه مراجعه به کلینیک روانشناسی کودکان…

2 سال پیش

مهمترین سوالات آشنایی قبل از ازدواج +۹۸ سوال قبل نامزدی پسر و دختر

مقدمه شکی وجود ندارد که ما در مسائل مختلف به کمک دیگران نیاز داریم. در…

2 سال پیش

مشاوره اخلاقی زناشویی: +۳۴ سوالی که مشاور از شما میپرسد!

مقدمه نیاز به مشاوره، مانند نیاز به هر تخصص دیگری که به صورت طبیعی افراد…

2 سال پیش

۰ تا ۱۰۰ علائم افسردگی در جوانان + دلیل

در این مقاله قصد داریم به بررسی موضوع علائم افسردگی در جوانان بپردازیم. علائم افسردگی…

2 سال پیش